Gemeenten hebben een algemene zorgplicht voor hun inwoners en vervullen daarmee een belangrijke rol in de crisisorganisatie. Deze rol wordt ook wel 'bevolkingszorg' genoemd. Bevolkingszorg bestaat uit de volgende processen: crisiscommunicatie, publieke zorg (evacuatie, opvang en verzorging), omgevingszorg (bouwkunde, milieubeheer en ruimtegebruik), ondersteuning (bestuurlijk, juridisch en facilitair) en informatiemanagement.
Ook na een incident of crisis ligt er voor gemeenten vaak nog veel werk. Dit proces wordt ‘nafase’ genoemd; denk bijvoorbeeld aan herstelwerkzaamheden, schoonmaak van de openbare ruimte, of verslaglegging en onderzoek.
Alle gemeenten leveren medewerkers die op toerbeurt beschikbaar zijn voor ondersteuning bij incidenten en crises. Deze functionarissen zijn als ze dienst (piket) hebben 24/7 beschikbaar.