Onze collega’s van de GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) werden onlangs letterlijk in een nieuw jasje gestoken! Dankzij hun vernieuwde uniform zijn ze goed te herkennen bij een incident of een evenement. Maar toch weet lang niet iedereen over de belangrijke rol die een Officier van Dienst Geneeskundig (OvDG) van de GHOR heeft en wanneer deze wordt ingezet… Nol en Angelo vertellen je er graag meer over!
Maak kennis met Nol Sturmans en Angelo Mols, twee collega’s bij AmbulanceZorg Limburg-Noord. Nol werkt er als verpleegkundige en Angelo als ambulancechauffeur. Maar naast hun werk voor de AmbulanceZorg, werken ze óók voor onze veiligheidsregio. Twee jaar geleden rondden ze namelijk de opleiding Officier van Dienst Geneeskundig af. Dit is een piketfunctie die ze uitvoeren buiten hun regulieren ambulancediensten.
Wat houdt de functie OvDG precies in?
Angelo: “Als Officier van Dienst Geneeskundig ben je, op de plaats van het incident, de functioneel leidinggevende van de GHOR, ook wel de witte kolom bij de Veiligheidsregio genoemd. De OvDG wordt in principe vanaf GRIP 1 standaard gealarmeerd. Maar kan ook gealarmeerd worden als er (nog) geen sprake is van een GRIP-opschaling. Er zijn hierbij verschillende inzetcriteria van toepassing. Zo kun je worden opgeroepen wanneer er sprake is van het vrijkomen van gevaarlijke stoffen, bij de inzet van drie of meer ambulances of bij de inzet van een traumahelikopter.”
‘Functioneel leidinggevende’… wat bedoel je daar precies mee?
Nol: “Als OvDG ben je bij een incident verantwoordelijk voor twee hoofdprocessen: de acute zorg en publieke zorg. In het acute proces staat coördinatie en communicatie centraal om de zorg voor de zwaarst gewonde slachtoffers zo snel mogelijk te regelen. Bij publieke zorg kun je denken aan psychosociale hulpverlening, medische milieukunde, gezondheidsonderzoek bij rampen of infectieziektepreventie. In principe komen acute zorg, psychosociale hulpverlening en medische milieukunde het vaakst voor.”
Angelo: “Wanneer je als OvDG gealarmeerd wordt, ga je eerst informatie inwinnen om te besluiten of je wel of niet doorrijdt naar het plaats incident. Dit bepalen we namelijk zelf. Je merkt ook wel dat collega’s op de ambulance soms bij bepaalde incidenten denken dat ze op dat moment geen OvDG nodig hebben, uit goede bedoeling uiteraard. Maar dan prikkel ik ze met een paar vragen zoals ‘heb je daar ook aan gedacht’ en dan antwoorden ze ‘oh, nee, rij toch maar door’.”
Kun je daar een voorbeeld van geven?
Angelo: “Als er een ongeluk is geweest tussen een persoon en trein, kan het voorkomen dat voor de patiënt zelf geen zorg meer mogelijk is. Maar als ik dan aan mijn collega’s vraag: - ‘Oké, kunnen jullie inventariseren hoeveel mensen op het perron aanwezig waren tijdens het ongeluk?’ en - ‘weten jullie hoeveel mensen in de trein hebben gezeten, die het ongeluk hebben gezien?’ dan merk je dat ze het toch wel handig vinden dat een OvDG komt om dit te inventariseren en psychosociale hulpverlening voor omstanders te regelen.”
En je had het net over gevaarlijke stoffen? Daar hebben we toch een AGS (Adviseur Gevaarlijke Stoffen) voor?
Nol: “Klopt. Wanneer er gevaarlijke stoffen vrijkomen bij een grote brand, kijkt de OvDG echt puur naar de gezondheidseffecten hiervan. Stel, er vormt zich bij een grote brand een grote zwarte rookwolk, die boven een woonwijk blijft hangen waar zich ook nog eens een verzorgingstehuis bevindt… Dan breng je in kaart wat er op geneeskundig vlak gedaan moet worden en ga je ervoor zorgen dat de juiste mensen in actie komen. Ontruimen of niet, is hierbij een belangrijke beslissing. En in het geval van ontruimen, draag je er ook zorg voor dat deze mensen goed worden opgevangen.”
En wat moet ik me voorstellen bij een incident waar infectieziektepreventie nodig is?
Nol: “Het is wel eens voorgekomen dat een collega werd gealarmeerd toen op een jongerenkamp in de zomer ineens alle deelnemers ziek werden en onder andere diarree kregen. Dan kan het gaan om een virusinfectie en dat moet onderzocht worden. Of een tijd geleden was er een schurftuitbraak in een sporthal waar ontheemden werden opgevangen. Dan ga je als OvDG op zoek naar de oorzaak van de ziekte en de beste manier om dit te bestrijden. Dit doen we samen met de arts infectieziektenbestrijdings.”
OvDG klinkt heel medisch, maar dat is het dus niet?
Angelo: “Nee, om OvDG te kunnen worden heb je ook geen medische achtergrond nodig. Zo hebben we bijvoorbeeld ook een collega-OvDG die in zijn dagelijkse functie bij de brandweer op kantoor werkt. Je hoeft dus geen medische voorkennis te hebben, maar je moet natuurlijk wel affiniteit hebben met de zorg en het acute plaatje dat erbij komt kijken.” Nol: “Nee precies, want inhoudelijk en operationeel doen we niks met de patiënt, daar heeft een OvDG ook geen beslissingsbevoegdheid voor. Die verantwoordelijkheid blijft bij de ambulanceverpleegkundige. Het is voor ons echt puur coördineren, leiding geven, informatie inwinnen en delen.
Is het lastig, als OvDG met een zorgachtergrond, om toch de individuele zorg voor de patiënt los te laten?
Angelo: “Voor mij als ambulancechauffeur is dat niet zo moeilijk. Maar voor een verpleegkundige ligt dat geloof ik wel wat anders.” Nol: “Klopt. Maar je kunt het van twee kanten bekijken. Als ik OvDG-dienst heb, en dus geen dienst heb als ambulanceverpleegkundige, merk ik dat het lastig is om me totaal niet met de patiënt te bemoeien en dus ook geen tips in bepaalde richting te geven. Maar als ik juist als ambulanceverpleegkundige aan het werk ben, denk ik wel ook aan het OvDG-proces. Ik zou bijvoorbeeld veel minder snel een OvDG annuleren als deze al gealarmeerd is. Maar als ik de ruimte heb, kan ik wel bij de dienstdoende OvDG aangeven welke processen ik kan overnemen, zodat hij of zij niet speciaal hiervoor hoeft te komen.
De GHOR heeft ook een belangrijke rol in het adviseren bij evenementen. Heeft de OvDG ook een taak daarin?
Nol: “Zeker! Voorafgaand en tijdens grootschalige evenementen in onze regio houdt de OvDG vooral het zorgproces in de gaten. Hierbij coördineer, faciliteer en geef je leiding aan de geneeskundige hulpverlening.”
Waarom besloten jullie twee jaar geleden om te solliciteren voor de OvDG-opleiding?
Nol. “Ik was op zoek naar een nieuwe uitdaging. Een aantal taken erbij. Stukje extra verantwoordelijkheid. Ik was vooral ook benieuwd om een heel nieuw stuk van het hulpverleningsvak te leren. Op de ambulance ben je altijd alleen maar direct met de patiënt bezig, maar daaromheen gebeurt nog veel meer. Op deze manier kan ik dat ook meepakken en van leren. Dat vind ik het wel echt heel leuk.” Angelo. “In deze rol heb je ook een heel andere wisselwerking met de ambulance-collega’s. Je merkt ook vaak dat ze het erg kunnen waarderen zodra wij komen. Zij kunnen zich dan echt volledig richten op de zorg voor de patiënt(en), omdat wij hen ontzorgen van alle randzaken. Die samenwerking met de collega’s vind ik gewoon hartstikke leuk. Ook werk je op deze manier veel intensiever samen met collega’s van andere kolommen, zoals de brandweer, bevolkingszorg en politie. Als hulpverlener op de ambulance draait het altijd alleen om de patiënt, terwijl als OvDG bij bijvoorbeeld een grote brand, ga je ook echt meedenken met de brandweer en informatie met hen delen/inwinnen. Dat maakt deze functie, in combinatie met mijn dagelijkse baan, juist zo uniek!”
“Je hoeft dus geen medische voorkennis te hebben, maar je moet natuurlijk wel affiniteit hebben met de zorg en het acute plaatje dat erbij komt kijken.” - Angelo